...
Już nie powiem.
Wystawa Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta jest kolejną odsłoną cyklu Stanisław August – mecenas i kolekcjoner.
Cykl został zapoczątkowany w lipcu 2011 roku pokazem Rembrandt i inni.
W Pałacu na Wyspie zaprezentowanych zostanie 81 dzieł pochodzących ze zbiorów Muzeum Łazienki Królewskie. Wystawa powstała we współpracy z Gabinetem Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.
We wnętrzach Pałacu na Wyspie – w Galerii Obrazów, Sali Balowej i Pokoju Kąpielowym zostało wyeksponowanych 81 rycin rzadko dotąd udostępnianych zwiedzającym. Pośród prezentowanych prac znajduje się 35 sztychów należących do kolekcji Stanisława Augusta. Pozostałe grafiki pochodzą ze zbioru Jana Kantego Szembeka zakupionego w 1965 roku. W XVIII wieku, w czasach Stanisława Augusta, ryciny dekorowały apartamenty I piętra Białego Domku. Podczas II wojny światowej zostały wywiezione przez nazistów i jedynie część z nich powróciła do Polski po zakończeniu działań wojennych. Oba zespoły rycin pochodzą z tej samej edycji dzieła Owidiusza – słynnego wydania Metamorfoz z lat 1767–1771 opublikowanego przez Pierre’a-François Basana i Noëla Le Mire’a. W odróżnieniu od sztychów ze zbioru Szembeka, grafiki z Królewskiej Kolekcji posiadały charakterystyczną introligatorską oprawę w postaci ręcznie malowanej ramki w zielonym kolorze.
Wystawa w Pałacu na Wyspie została zaaranżowana według kolejności historii opisanych w poemacie Owidiusza. Część z nich tworzy cykle składające się z kilku grafik, jak opowieść o czterech porach roku, potopie czy losach Perseusza, inne stanowią narracje zamknięte w jednej kompozycji. Odrębną grupą są ryciny, których treść odpowiada tematyce rzeźb umieszczonych w Pałacu na Wyspie. Grafiki ukazujące historie Marsjasza, Herkulesa czy Andromedy zostały zaprezentowane przy ich rzeźbiarskich odpowiednikach w Sali Balowej i Pokoju Kąpielowym.
OWIDIUSZ
Owidiusz, Publius Ovidius Naso (43 p.n.e.–17 lub 18 n.e.) uznawany jest obok Wergiliusza i Horacego za jednego z trzech głównych poetów epoki augustiańskiej – okresu największego rozkwitu kultury rzymskiej. Był autorem o niezwykle urozmaiconej i bogatej twórczości. Jego dzieła dotyczyły zarówno tematyki lekkiej, np. Pielęgnacja twarzy czy Ars Amatoria, Remedia Amoris – poematy dotyczące miłości duchowej i cielesnej, jak i treści poważnych, jak utwór Fasti, w którym poeta wyjaśniał pochodzenie świąt, czy zbiór elegii Tristia.
Najważniejsze dzieło Owidiusza, epicki poemat Metamorfozy, powstało w przybliżeniu między 2 a 8 rokiem n.e. Ujęte w 15 księgach utwory zawierają chronologiczną narrację opisującą powstanie i rozwój świata dzięki powodowanym przez bogów przemianom. Złożona literacko opowieść jest także parabolą ludzkiego życia, ukazując jego historyczne, filozoficzne oraz moralne aspekty. Jednym z głównych motywów pojawiających się w Metamorfozach jest wątek miłości i namiętności łączący bogów i ludzi. Są to uczucia tragiczne, zazwyczaj kończące się dramatycznie, jak historia Zeusa i Semele, Kadmosa i Hermione, Kefalosa i Prokris czy Skylli i Minosa. Niektóre historie, jak ta o Faetonie, opowiadają o nieudanych ludzkich próbach ingerowania w świat boski.
Owidiusz określił swe dzieło jako perpetuum carmen, czyli „wiersz nieprzerwany”, który nie ma głównego bohatera ani serii wydarzeń układających się w całość, lecz buduje jedną ciągłą opowieść obejmującą wiele różnych wątków.
Metamorfozy Owidiusza stanowią szczególnie ważne dzieło nie tylko ze względu na różnorodność podejmowanej tematyki, ale także ze względu na trwałą obecność w kulturze europejskiej. Epos stał się niewyczerpanym źródłem tematów dla sztuk pięknych. Stosunkowo krótkie opowieści, zazwyczaj liczące do 100 wersów, z wyraźnymi punktami kulminacyjnymi, łatwo transponowały się na formę wizualną. Dodatkowo powszechna znajomość mitologii ułatwiała rozpoznanie przedstawionych w sztuce tematów. Należy podkreślić, że Metamorfozy lub ich adaptacje były najważniejszymi źródłami ikonografii mitologicznej.
METAMORFOZY W BIAŁYM DOMKU
Prezentowany na wystawie cykl grafik poświęconych Metamorfozom Owidiusza oryginalnie był eksponowany w Białym Domku, wzniesionym dla króla Stanisława Augusta w latach 1774–1776.
W 1775 roku, a więc cztery lata po ukazaniu się w Paryżu ostatniego tomu Metamorfoz, rozpoczęto dekorowanie wnętrz pawilonu ogrodowego. Przed rokiem 1783 apartament zachodni pierwszego piętra ozdobiły 102 francuskie ryciny autorstwa najlepszych ilustratorów i rytowników 2. połowy XVIII wieku. Akwaforty niewielkich rozmiarów, umieszczone w złotych ramach za szkłem, gęsto zapełniały ściany, które dodatkowo zostały pokryte malarską dekoracją w formie wici roślinnych o drobnych, wielobarwnych kwiatach. Dzięki temu symetrycznie rozmieszczone proste ramy ze sztychami uzyskały elegancką, a jednocześnie swobodną i lekką ornamentalną oprawę malarską. Całą dekorację apartamentu charakteryzowały spójność i dokładnie przemyślana kompozycja.
Dekorowanie kameralnego, prywatnego wnętrza mieszkalnego zawieszanymi rycinami było dość powszechne i praktykowane zarówno w domach mieszczan, jak i prywatnych apartamentach królewskich.
Spośród przeszło setki sztychów z kolekcji króla Stanisława Augusta, które pierwotnie zdobiły ściany apartamentu Białego Domku, przetrwało jedynie 35. Zachowały się one wraz z oryginalnymi montażami i ramami. Brakujące ryciny zastąpiono odbitkami pochodzącymi ze zbioru Jana Kantego Szembeka (1911–1978), które zakupiono w 1965 roku dla uzupełnienia oryginalnej kolekcji częściowo rozproszonej w czasie II wojny światowej.
Dekorowany grafikami apartament z zachowanym do dziś niemal w całości wystrojem jest niezwykłym w Polsce przykładem oryginalnego, osiemnastowiecznego wnętrza.
ILUSTRACJA FRANCUSKA
Druga ćwierć XVIII wieku to początek złotego okresu ilustracji francuskiej. W latach 1750 - 1790, powstały niemal wszystkie najważniejsze wydawnictwa epoki ozdobione rycinami. Rynek księgarski odzwierciedlał wyrafinowane potrzeby ówczesnych elit i filozofię hedonistycznego życia, postrzeganego jako ciąg zabaw i przyjemności. Chętnie kupowano druki niewielkich formatów o eleganckiej, dekoracyjnej formie, która znakomicie sprawdzała się w rokokowych buduarach. Zwiększone zapotrzebowanie na dzieła ilustrowane wymogło na wydawcach już nie tylko współpracę z malarzami i rysownikami, lecz również zatrudnianie ilustratorów jako stałych podwykonawców oraz rozpoczęcie ścisłej, często wieloletniej współpracy z rytownikami.
Metamorfozy Owidiusza z lat 1767–1771, dzieło Pierre’a-François Basana i Noëla Le Mire’a, należały do najwybitniejszych przedsięwzięć wydawniczych tego okresu. Czterotomowa, ilustrowana francuska edycja zawierała 140 ilustracji, winiet i ozdobnych finalików. Typografia publikacji oraz znakomite pod względem artystycznym, a zarazem pełne lekkości i wdzięku ryciny spowodowały, że dzieło to uznawane jest do dziś za jeden z najbardziej eleganckich rokokowych druków. Celem wydawców było opracowanie edycji nie tylko zachwycającej pod względem estetycznym, lecz również naukowo przygotowanej. Zgodnie z ich aspiracjami publikacja miała stać się źródłem rzetelnej wiedzy z zakresu mitologii.
Wystawę w Galerii Obrazów w Pałacu na Wyspie można oglądać od 26 maja 2013 roku do 1 września 2013 roku.
Źródło: http://www.lazienki-krolewskie.pl/exhibit,id,40.html
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz