ARTS or nothing: kwietnia 2015

Metodologia, metoda i terminologia grafiki i rysunkuTeoria i praktyka
redakcja naukowa Jolanta Talbierska

ISBN 978-83-7507-290-7
format A4, s. 504, ilustr.,
indeks nazwisk, oprawa twarda

Czy możemy mówić o wspólnej teorii rysunku i grafiki, wspólnej metodologii i metodzie? Czemu służy i czy w ogóle jest potrzebna krytyczna teoria, a zwłaszcza krytyczna terminologia grafiki i rysunku? W ostatnich dziesięcioleciach XX w. badania nad rysunkiem i grafiką, wpisane w ogólną teorię i metodologię historii sztuki, rozwinęły się bardzo dynamicznie i podążają obecnie w dwóch głównych kierunkach. Pierwszy z nich, niezwykle rozpowszechniony, wykorzystuje przedmiotowo rysunki, a zwłaszcza ryciny, tworząc narzędzie ikonograficzne, metodę stosowaną nie tylko w historii sztuki i architektury, lecz również w historii książki, ilustracji, w archeologii czy wreszcie w samej historii (...). Drugi kierunek, znacznie ważniejszy, choć o mniejszym zasięgu, będący częścią ogólnej historii sztuki, stanowi samodzielny obszar badań dzieł na papierze, posługując się rozbudowanymi metodami (jak filigranistyka) i wieloma perspektywami badawczymi, przy czym najważniejsze światowe dokonania w tym zakresie (także w refleksji teoretycznej) powstają w wyniku współpracy kustoszy i akademików . Jest to rezultatem powrotu do ostro krytykowanej swego czasu doktryny koneserstwa (nigdy w pełni niezaniechanej), lecz również do badań materiałowych i dzieła samego w sobie, przy czym ta tendencja jest wyraźna w obecnej historii sztuki nie tylko dla dzieł na papierze. [Jolanta Talbierska]

Spis treści

Wprowadzenie

Tadeusz J. Żuchowski, Between Connoisseurship and Science

Jolanta Talbierska, Krytyczna teoria i terminologia rysunku i grafiki
Paweł Ignaczak, Teoria grafiki autorskiej i jej wpływ na twórczość malarzy‐rytowników francuskich XVIII wieku
Maciej Jarzewicz, Rysunek i grafika w dyskusji historyczno‐artystycznej ostatnich 40 lat
Joanna A.Tomicka, Nowożytna grafika europejska w badaniach ostatnich 30 lat. Zarys problematyki – kierunki, metody, postulaty
Katarzyna Kulpińska, Polska grafika artystyczna dwudziestolecia międzywojennego. Spór o miejsce wśród sztuk plastycznych w ówczesnej teorii i krytyce
Małgorzata Micuła, Między grafiką, rysunkiem a malarstwem. Monotypia w grafice nowoczesnej i współczesnej
Sebastian Dudzik, Twórcza autonomia powielania i odbijania. Zmiana statusu elementów procesu graficznego i wynikające z niego perturbacje w klasyfikacji i terminologii
Anna Żakiewicz, Grafika i rysunek dzisiaj. Zarys problematyki terminologicznej
Anna Manicka, Współczesny drzeworyt polski. Nowa terminologia i metodologia badań
Arkadiusz Wagner, Ekslibris jako dziedzina grafiki w sferze zainteresowań historii sztuki i bibliologii
Katarzyna Krzak‐Weiss, Wyposażenie graficzne polskich edycji modlitewnika Hortulus animae. Problemy i perspektywy badawcze
Maria Cubrzyńska‐Leonarczyk, Izabela Wiencek, Grafika polska w starych drukach – terra incognita? Z problemów rejestracji i opracowania
Kamilla Pijanowska, Polskie wydawnictwa z reprodukcjami dzieł sztuki około połowy XIX wieku – funkcje i problemy badawcze
Małgorzata Komza, Ilustracja jako instrument kształtowania świadomości zbiorowej w XIX wieku
Michał Zawada, Opłakiwanie Wita Stwosza jako symptom i otwarcie historii w kontekście teorii obrazu Georges’a Didi‐Hubermana
Albert Boesten‐Stengel, Hidden Lines. Creative Process and Genetic Criticism. On Drawings of Leonardo da Vinci and Filippino Lippi
Barbara Hryszko, A Painter as a Draughtsman. Typology and Terminology of Drawings in Academic Didactics and Artistic Practice in France in 17th Century
Grażyna Maria Hałasa, Reedycja – edycja. Interesujący aspekt twórczości graficznej Rembrandta
Agnieszka Salamon‐Radecka, Reprodukcja czy interpretacja? Kilka uwag na temat graficznych wersji dzieł Jana Matejki
Erik Hinterding, Investigation into Paper and Watermarks as a Research Method in Prints and Drawings
Peter Fuhring, Print Publishers and their Stocklists: a New Approach toward the History of Prints and Printmaking
Marzenna Ciechańska, Papierowe obicia ścienne – kołtryny i tapety. Rozważania o terminologii w świetle technologii wytwarzania
Małgorzata Biłozór‐Salwa, Podłoża inne niż papierowe w europejskiej grafice nowożytnej. Rola, funkcja i znaczenie
Małgorzata Maria Grąbczewska, Niebezpieczne związki dagerotypii z grafiką. Problemy badawcze z pogranicza dziedzin
Izabela Zając, Ilustracje fotomechaniczne vs albumy fotograficzne oraz z pocztówkami. Identyfikacja, konserwacja, terminologia
Magdalena Grenda, Metody reintegracji wizerunku w konserwacji i restauracji obiektów zabytkowych na podłożu papierowym. Próba klasyfikacji

Karolina Rajna, Grafika – narzędzie do rekonstrukcji dzieła

Renata Sulewska, Oddziaływanie wzorów graficznych na sztukę nowożytną w Rzeczypospolitej – jeszcze jedno spojrzenie
Krystyna Jackowska, Honorata Bartoszewska‐Butryn, Między oryginalnością a powtórzeniem. Refleksje nad graficznymi widokami Gdańska z XVI i XVII wieku
Agnieszka Gronek, Ryciny jako źródło nowych przedstawień w sztuce cerkiewnej pierwszej Rzeczypospolitej
Iwona Bińkowska, Pomiędzy wyobrażeniem a dokumentacją. Znaczenie rysunku i grafiki w badaniach nad sztuką ogrodową (na przykładach śląskich)
Dominik Zieliński, Grafika jako narzędzie badawcze. Pierwowzory dekoracji malarskiej pałaców w Linderhof i Herrenchiemsee
Maria Romanowska‐Zadrożna, Ryciny i rysunki jako przekaz ikonograficzny zaginionych dzieł sztuki. Na przykładzie dokumentacji strat wojennych w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Agnieszka Wiatrzyk, Ne farò quanti, ne potrò avere, e dei più belli...Techniki rysunkowe w rzymskich wedutach Giovanniego Antonia Dosio (1533‐1611)
Emilia Olechnowicz, Palladianizm i powrót do Złotego Wieku. Rysunki architektoniczne i scenograficzne Inigo Jonesa
Przemysław Wątroba, Kolekcjonerstwo rysunku architektonicznego w XVIII‐wiecznej Polsce na przykładzie kolekcji Stanisława Augusta. Postulaty badawcze
Piotr Kibort, Rysunki architektoniczne w zbiorach muzealnych i gabinetach rycin w Polsce – dzieła sztuki czy archiwalia? O teorii, metodzie i praktyce opracowania zbiorów
Anna Czarnocka, Zbiory graficzne Polskiego Towarzystwa Historyczno‐Literackiego / Biblioteki Polskiej w Paryżu – zbiór emigracyjny
Emilia Ström, Polonika w Svenska Porträttarkivet (SPA). Tradycja, funkcja i interpretacja – portrety graficzne jako przekaz ikonograficzny
Justyna Guze, Andrzej Dzięciołowski, Metodaczy brak metody? O współczesnym kolekcjonerstwie rysunków na przykładzie zbiorów Andrzeja S. Ciechanowieckiego i Barbary Piaseckiej‐Johnson
Katarzyna Gieszczyńska‐Nowacka, Rekonstrukcja zbioru graficznego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Metody badań
Piotr Borusowski, Wirtualna rekonstrukcja jako metoda badań nad dawnymi kolekcjami rysunków na przykładzie albumów „Desseins originaux” z Muzeum Narodowego w Warszawie
Anna Kucewicz, Problemy opracowania rzeczowego dokumentów z zakresu grafiki i rysunku
Piotr P. Czyż, Marcin Romeyko‐Hurko, Tworzenie cyfrowego środowiska informacyjnego w gabinecie rycin

Spis ilustracji

Indeks nazwisk

Ilustracje kolorowe